Het vraagstuk van de Catalaanse onafhankelijkheid

Nationale dag van Catalonië

Een nationale dag representeert normaliter een triomfantelijke overwinnig, maar dat is niet de reden voor de nationale dag in Catalonië. De 11de van september is een lokale feestdag die het verlies van Catalonië in 1714 herdenkt, toen de belegering van Barcelona –die begon in juli 1713- stopte met de overgave van Barcelona aan het Castilliaanse leger van Phillip V, tijdens de Oorlog van de Spaanse Succesie. Deze symbolische datum staat voor het verlies van de rechten en onderdrukking waar Catalonië tegen aan het strijden is. Elk jaar zijn er drie massale straatdemonstraties in Barcelona die onder leiding staan van Catalaanse nationalistische campagnevoerders.

Waarvoor strijden de Catalanen nou echt?

Het probleem van de Catalaanse Onafhankelijkheid is flink toegenomen de laatste aantal jaren. Een significant percentage van de Catalaanse bevolking wil dat Catalonië losbreekt van de in Madrid gevestigde overheid en wil een zelfstandige staat worden die onderdeel uitmaakt van de EU.

Er zijn veel stellingen die de Catalaanse onafhankelijkheid ondersteunen; de meest fundamentele zijn ´een eigen identiteit willen hebben´ en de economie. Veel Catalanen hebben sterk het gevoel dat hun taal, cultuur en historie hen een unieke identiteit geven die echter alleen gevalideerd kan worden als zij een onafhankelijk land hebben.

Catalonië is daarnaast een van de grote bijdragers aan de Spaanse economie. Met haar toerisme en sterk ontwikkelde internationale commerciële markten, gaan er elk jaar miljarden euro´s van Catalaans belastinggeld naar Madrid en wordt herverdeeld over Spanje. Catalaanse nationalisten geloven dat het eerlijker zou zijn voor Catalonië als zij fiscale onafhankelijkheid zouden hebben. Dat zou ervoor zorgen dat de Catalaanse economie en infrastructuur significant zou groeien.

Het recht om te beslissen

Catalaanse nationalisten hebben jarenlang campagne gevoerd voor om een referendum aan te vragen. Zo´n referendum laat de mensen stemmen of zij voor of tegen een onafhankelijk Catalonië zijn. Het hoofd van de Catalaanse overheid, president de la Generalitat Artur Mas, heeft een onofficieel referendum geleid in november 2014. De vragen waren ¨Wil u dat Catalonië een staat wordt?¨ en ¨Wil u dat de staat onafhankelijk is?¨ Geschatte uitkomsten, gepubliceerd door de media, varieerde tussen 37.0% en 41.6%. 80.8% van de uitgebrachte stemmen kozen voor de JA-JA optie, 10.1% JA-NEE en 4.5% NEE. Echter, de Spaanse overheid wilde de uitslag niet herkennen. Volgens hun interpretatie van de Spaanse Grondwet is zo´n referendum illegaal en dus niet geldig omdat het de wet overtreedt.

Begrip voor het achtergrondverhaal

Een belangrijk inzicht in het debat over de Catalaanse onafhankelijkheid kan worden verkregen door te refereren naar de Spaanse Grondwet, die de Spaanse wetten uitlegt en ingevoerd werd door de pro-Franco overheid in 1978. Het bevat ook het Statuut van de Autonomie van Catalonië, een verklaring van de fundamentele institutionele regelgeving en de rechten van de Catalaanse regering en haar burgers. Dit omvat de bevoegdheid in gebieden die de gezondheid, transport, handel en lokale overheid bevatten. Beslissingen zoals het buitenlands beleid, immigratie, en de nationale begroting en de belastingen zijn gemaakt in Madrid.

De nasleep van de oorlog van de macht

Wanneer de voorgestelde hervormingen van het Statuut van de Autonomie werden gepresenteerd in 2005, was de grootste tegenstander de PP, wiens afgevaardigden ook de enigen waren die de definitie van Catalonië als ´natie´ weerlegden. De Catalaanse nationalisten vonden in 2006 na het referendum dat de hervorming van het statuut ernstig was aangetast en op een compromis leek. De Spaanse nationalisten vonden dat de hervormde statuten Catalonië een ongrondwettige hoeveelheid van autonomie gaf.

Het grondwettelijke Hof van Spanje (die veel stoelen heeft ten faveure van de PP) analyseerde de grondwettigheid van deze omstreden artikelen en trok uiteindelijk zijn conclusies op 9 juli 2010. Veertien artikelen moesten herschreven worden en zeventwintig moesten opnieuw uitgelegd en geïnterpreteerd worden. Een ontzettend grote menigte van ten minste 1,2 miljoen betogers gingen de straten van Barcelona op de volgende dag in een van de grootste protestmarsen die ooit plaatsgevonden heeft. De betogers gingen de straat op onder het mom van de slogan ¨Som una nació. Nosaltres decidim¨ (Wij zijn een natie. Wij besluiten.).

Of het volk van Catalonië de mogelijkheid gegeven wordt om te beslissen is nog steeds onbekend.

Demonstraties in Barcelona

De Día de Catalunya van aankomend jaar zal ook een grote demonstratie hebben. De straten van Passeig de Gràcia to Plaça Catalunya zijn gesloten voor verkeer en bewakings helicopters zullen de menigte onder hen, waar er gezwaaid wordt met vlaggen, in de gaten houden. Het jaarlijkse ¨festa per la llibertat¨ is uitgestrekt over Passeig Lluis Companys, de Arc de Triomf tot het Ciutadella park. In de avond zijn er vaak concerten met Catalaanse bandjes. Kijk goed naar de kraampjes die t-shirts en boeken verkopen. Ook vertegenwoordigers van pro-Catalaanse politieke en sociale partijen delen flyers en informatie uit.

Hoe deze strijd voor de Catalaanse onafhankelijk gaat aflopen weet niemand, maar dat de discussie alleen maar verder oplaait lijkt een feit.